/

Badania krwi – jakie i kiedy wykonywać oraz kto powinien je interpretować?

Badania krwi – jakie i kiedy wykonywać oraz kto powinien je interpretować?

Wyniki badań krwi mogą dostarczyć wiele ważnych informacji na temat organizmu i zdrowia konia, jednak tylko po rozważnej interpretacji. W takim celu należy je porównać z zewnętrznymi objawami klinicznymi, a nawet dietą. Regularne badania pokazują, również czy wprowadzone przez nas zmiany odniosły skutek oraz jak zmiana stajni, treningów czy pogoda wpływają na organizm naszego konia. Wyniki badań warto przechowywać, aby móc wyciągnąć wnioski jakie żywienie i sposób utrzymania najbardziej mu odpowiadają.

Podstawowymi, rutynowymi badaniami krwi są morfologia oraz biochemia. Lekarze weterynarii mogą z dużą dokładnością zmierzyć, także poziom niektórych minerałów czyli miedzi, cynku i selenu oraz witamin B, D i E. Określenie poziomu wapnia, fosforu, magnezu czy witaminy A jest natomiast niemożliwe, ponieważ jeśli trzeba są uwalniane do krwi z zapasów organizmu konia, a dokładniej z wątroby i kości. Z tego powodu wynik badania krwi może wydawać się prawidłowy, nawet jeśli u konia występuje niedobór wymienionych wyżej składników. Warto pamiętać, że parametry, które odbiegają od normy często są spowodowane zbyt bogatą lub ubogą dietą, a nawet stresem. 

Jak często wykonywać badania krwi? Jeśli jesteś właścicielem zdrowego konia morfologię i biochemię krwi wraz z dodatkowymi minerałami oraz witaminami najlepiej regularnie wykonywać raz w roku. Jeśli natomiast Twój koń ma problemy zdrowotne lub jest starszy czy narażony na intensywną pracę badanie takie warto przeprowadzać częściej i zawsze w razie konieczności na przykład po wprowadzeniu leków lub suplementu, aby zweryfikować czy podjęte zmiany są skuteczne. W takiej sytuacji można ponownie zbadać wyłącznie interesujące nas parametry. 

W celu uzyskania wiarygodnych wyników krew musi być pobrana w odpowiedniej ilości do sterylnej probówki przez lekarza weterynarii. Odbywać się to powinno najlepiej w godzinach porannych, a koń powinien być na czczo oraz zrelaksowany, ponieważ stres i wysiłek istotnie wpływają na parametry krwi. W celu porównania wyników ważne, aby czynność była przeprowadzona o podobnej porze oraz warunkach. Jeśli chodzi o porę roku badanie warto przeprowadzać przed okresem wymiany sierści na letnią lub zimową, aby w razie niedoborów przygotować organizm konia na obciążenie.

Co to tak właściwie jest morfologia i biochemia krwi? Otóż morfologia określa ilościowo krwinki czerwone, białe i płytki krwi. Na przykład niskie wartości krwinek czerwonych mogą świadczyć o anemii, a zbyt wysokie o odwodnieniu. Biochemia natomiast wskazuje poziomy różnych białek, enzymów, elektrolitów i innych biochemikaliów. Na przykład za wysokie wartości mocznika mogą świadczyć o zbyt białkowej diecie. Enzymami, na które warto zwrócić uwagę w biochemii są, enzymy wątrobowe czyli AST, ALP i GGT. Ich podwyższone wartości najczęściej wskazują na uszkodzenie wątroby, ale może to również świadczyć o zatruciu, zarobaczeniu lub nieodpowiedniej diecie. 

Interpretacja wyników badań krwi nie jest prosta i wymaga obszernej, specjalistycznej wiedzy, dlatego nie należy tego robić na własną rękę. Tak samo wyrównanie braków witaminowo-mineralnych powinniśmy skonsultować ze specjalistą do spraw żywienia koni, ponieważ losowe podawanie suplementów może spowodować jeszcze większe niedobory i dysproporcje. Na przykład stosunek wapnia do fosforu (Ca:P) w diecie koni dorosłych powinien mieścić się w przedziale 1:1 do 3:1, ponieważ nadmiar fosforu wpływa niekorzystnie nie tylko na wchłanianie wapnia, ale i miedzi, żelaza, magnezu oraz cynku. Dodatkowo warto zwrócić uwagę czy podawana przez nas gotowa pasza treściwa jest dostosowana do wieku, stanu fizjologicznego i aktywności fizycznej czterokopytnego podopiecznego oraz pokrywa jego zapotrzebowanie na witaminy i minerały.

Anna Porożyńska

Przypisy:

Barrelet, Annalisa, and Sidney Ricketts. "Hematology and blood biochemistry in the horse: a guide to interpretation." In Practice 24.6 (2002): 318-327.
Burlikowska Katarzyna, et al. "Haematological and biochemical blood parameters in horses used for sport and recreation." Journal of Central European Agriculture (2015).
Busechian, Sara, et al. "Changes in Blood Parameters in Healthy Horses and Horses With Upper and Lower Respiratory Tract Diseases Undergoing Treadmill Exercise Tests." Journal of equine veterinary science 71 (2018): 35-39.
Dmoch Małgorzata, Antoni Polonis and Leon Saba. "Wpływ pory roku na kształtowanie się wskaźników hematologicznych i biochemicznych krwi koni." Medycyna Wet 64 (2008): 930-933.
Massanyi, Peter, et al. "Blood concentration of copper, cadmium, zinc and lead in horses and its relation to hematological and biochemical parameters." Journal of Environmental Science and Health, Part A 49.8 (2014): 973-979.
Neuberg-Zuchowicz, Katarzyna, and Henryk Geringer de Oedenberg. "Niektóre parametry biochemiczne krwi koni sportowych w różnych fazach rocznego cyklu treningowego.” Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczego (2010): 237.
Oliveira, Chiara AA, et al. "Hematological and blood gas parameters' response to treadmill exercise test in eventing horses fed different protein levels." Journal of Equine Veterinary Science 34.11-12 (2014): 1279-1285.
Wiśniewski Eugeniusz and Wiesław Krumrych. "Wpływ czynników endo- i egzogennych na hematologiczne i biochemiczne wskaźniki krwi u koni." Postępy Nauk Rolniczych 39.3 (1992): 99-106.